Soft Starter คืออะไร?
Soft Starter เป็นอุปกรณ์ที่ช่วยลดแรงกระชากของกระแสไฟฟ้าและแรงบิดของมอเตอร์ในขณะสตาร์ท โดยใช้เทคนิคการปรับแรงดันไฟฟ้าเข้าอย่างค่อยเป็นค่อยไป ซึ่งช่วยป้องกันความเสียหายของมอเตอร์และระบบไฟฟ้า
ส่วนประกอบของ Soft Starter
Soft Starter ประกอบด้วยอุปกรณ์หลักดังนี้
- ไทริสเตอร์ (Thyristor / SCR – Silicon Controlled Rectifier)
- ใช้ควบคุมแรงดันที่จ่ายให้กับมอเตอร์โดยการเปิดและปิดกระแสไฟฟ้าอย่างเหมาะสม
- โดยปกติจะใช้ไทริสเตอร์ 6 ตัว ควบคุมแบบ 3 เฟส
- Microcontroller หรือ Microprocessor
- ใช้สำหรับประมวลผลการควบคุมและกำหนดลักษณะการสตาร์ทและหยุด
- Bypass Contactor
- เมื่อมอเตอร์ทำงานที่ความเร็วเต็มที่ Soft Starter จะตัดไทริสเตอร์ออก และใช้คอนแทคเตอร์แทนเพื่อลดการสูญเสียพลังงาน
- ระบบป้องกัน (Protection System)
- ป้องกันกระแสเกิน (Overcurrent)
- ป้องกันแรงดันตก (Undervoltage)
- ป้องกันความร้อนเกิน (Overtemperature)
- ป้องกันเฟสขาด (Phase Loss)
ประเภทของ Soft Starter
Soft Starter มีหลายรูปแบบตามการใช้งาน
- แรงดันลดแบบเส้นตรง (Linear Voltage Ramp)
- ลดแรงดันไฟฟ้าอย่างค่อยเป็นค่อยไปเพื่อให้มอเตอร์เริ่มทำงานอย่างราบรื่น
- แรงดันลดแบบกำหนดแรงบิด (Torque Control)
- ควบคุมแรงบิดของมอเตอร์ให้เหมาะสมกับโหลด
- การจำกัดกระแส (Current Limit Start)
- กำหนดค่ากระแสสูงสุดที่ Soft Starter สามารถจ่ายให้กับมอเตอร์ในช่วงสตาร์ท
- Soft Stop
- ค่อยๆ ลดแรงดันไฟฟ้าเพื่อให้มอเตอร์หยุดหมุนโดยไม่เกิดแรงกระแทก
การเปรียบเทียบ Soft Starter กับ Inverter (VFD – Variable Frequency Drive)
คุณสมบัติ | Soft Starter | Inverter (VFD) |
---|---|---|
ควบคุมแรงดัน | ✅ | ✅ |
ควบคุมความเร็ว | ❌ | ✅ |
ลดกระแสกระชาก | ✅ | ✅ |
ประหยัดพลังงานเมื่อโหลดต่ำ | ❌ | ✅ |
ราคาถูกกว่า | ✅ | ❌ |
🔹 สรุป:
- Soft Starter เหมาะสำหรับมอเตอร์ที่ต้องการเริ่มต้นและหยุดอย่างนุ่มนวล เช่น ปั๊มน้ำ พัดลม และคอมเพรสเซอร์
- Inverter (VFD) เหมาะสำหรับมอเตอร์ที่ต้องการปรับความเร็วตลอดเวลา เช่น ระบบขนส่งและเครื่องจักรที่ต้องการความแม่นยำ
ข้อดีของ Soft Starter
- ลดกระแสกระชาก ลดภาระของระบบไฟฟ้า
- ลดการสึกหรอของชิ้นส่วนกลไก เช่น เกียร์และสายพาน
- ป้องกันแรงกระแทกขณะเริ่มเดินเครื่อง
- ขนาดเล็กกว่าตัว Inverter และต้นทุนต่ำกว่า
ข้อเสียของ Soft Starter
- ไม่สามารถควบคุมความเร็วของมอเตอร์ได้
- ไม่สามารถช่วยประหยัดพลังงานเมื่อโหลดต่ำ
- ใช้ได้เฉพาะกับมอเตอร์ที่ต้องการการเริ่มต้นและหยุดแบบนุ่มนวล
การใช้งาน Soft Starter
Soft Starter นิยมใช้ในงานอุตสาหกรรมและระบบที่ไม่ต้องเปลี่ยนความเร็วของมอเตอร์ เช่น
- ปั๊มน้ำ (Pump System) – ลดแรงดันกระชากในท่อ
- พัดลมและโบลเวอร์ (Fan & Blower) – ป้องกันมอเตอร์เสียหายจากแรงบิดกระชาก
- เครื่องอัดลม (Air Compressor) – ลดโหลดเริ่มต้นของมอเตอร์
- สายพานลำเลียง (Conveyor Belt) – ป้องกันกระชากที่อาจทำให้วัสดุตกจากสายพาน
- Crusher หรือ Mixer – ช่วยให้เครื่องจักรเริ่มทำงานได้อย่างราบรื่น