ที่ใช้ในนระบบจำหน่ายไฟฟ้า เรียกกว่า หม้อแปลงจำหน่าย ( Distribution Transformers) ซึ่งจะแปลงแรงดัน ไฟฟ้า จากระบบแรงดันปานกลาง ( MV / ไปเป็นระบบแรงดันต่ำ ( LV/ โดยทั่วไปหม้อแปลงชนิดนี้จะมีพิกัดถึง 2000 KVA
แต่ในบางกรณีอาจมีพิกัดสูงถึง 3150 kVA
ชนิดของหม้อแปลง
หม้อแปลงตามปกติเรียกชื่อตามวัสดุที่ใช้เป็นแบบฉนวน และ ระบายความร้อน หม้อแปลงจำหน่ายที่ใช้อยู่ใน ปัจจุบัน มี 2 แบบ คือ
-หม้อแปลงแบบใช้ของเหลว ( Liquid-immersed Transformers )
-หม้อแปลงแห้ง ( Dry-Type Transformers )
หม้อแปลงแบบใช้ของเหลว ( Liquid-immersed Transformers) ของเหลวที่นิยมใช้เป็นฉนวน และ ตัวระบายความร้อน คือ น้ำมันหม้อแปลง ( Mineral Oil ) และของเหลวที่ติดไฟยาก ( Less Flammable Liquid )แปลงน้ำมัน ( Oil-type Transformers เป็นหม้อแปลงที่ใช้น้ำมันหม้อแปลงเป็นฉนวนและเ
ความร้อนด้วย หม้อแปลงน้ำมันนิยมใช้กันมากกับงานภายนอกอาคาร เนื่องจากมีราคาถูก แต่ถ้านำมาใช้ภายในอาคารจะต้องมีการสร้างห้องพิเศษซึ่งสามารถป้องกันไฟได้ เนื่องจากน้ำมันสามารถติดไฟได้ โดยมี
จุดติดไฟ ( Fire Point ) ที่ 165 ㆍC
หม้อปลงแบบใช้ของเหลวติดไฟยาก( Less-Flammable Liquid-insulated Transformers)
เป็นหม้อแปลงชนิดที่ใช้ของเหลวที่ติดไฟยากเป็นฉนวนและระบายความร้อน โดยทั่วไปนิยมใช้สารซิลิโคน ( Silcone ) ซึ่งมีจุดติดไฟที่ 343*C ไม่เป็นพิษ และไม่เป็นอันตรายต่อคนและสิ่งแวดล้อม หม้อแปลงแบบใช้ของเหลวติดไฟ
ยากอนุญาตให้ติดตั้งภายในอาคารได้
หม้อแปลงแห้ง ( Dry-type Transformers )
หม้อแปลงแห้งเป็นหม้อแปลงที่ใช้ฉนวนเป็นของแข็ง โดยทั่วไปนิยมใช้สารเรซิน ( Resin ) อัดระหว่างขดลวดของ
หม้อแปลง จึงเรียกว่า Cast Resin Transformers สารเรซินมีจุดติดไฟที่ 350 C มีความแข็งแรงทนทาน หม้อแปลงประเภท
นี้นิยมใช้ติดตั้งภายในอาคาร
ในปัจจุบัน หม้อแปลงที่นิยมใช้กันมาก คือ หม้อแปลงน้ำมัน และ หม้อแปลง Cast Resin จึงจะกล่าวถึงโดยละเอียดต่อไป
หม้อแปลงน้ำมัน ( Oil-type Transformers )
หม้อแปลงน้ำมัน เป็นหม้อแปลงมีการใช้กันมากที่สุด เนื่องจากใช้งานได้ดี และ มีราคาถูก เหมาะสำหรับการติดตั้งนอกอาคาร
ปัจจุบันได้มีการทำหม้อแปลงที่มีตัวถังปิดผนึก ( Hermetically Sealed Tank ) ขึ้น หม้อแปลงแบบนี้ไม่มีถังพัก
และไม่ต้องมี Siica Gel จึงสามารถป้องกันความชื้นได้อย่างสมบูรณ์ หม้อแปลงแบบนี้จึงไม่ต้องการการบำรุงรักษา และ
กำลังได้รับการนิยมใช้มากขึ้น
หม้อแปลงปิดผนึกมีปัญหาที่ต้องแก้คือ กาขยายตัวของน้ำมันขณะจ่ายโหลดหรือ เกิดการลัดวงจรหม้อแปลงปิดผนึกอย่างน้อยสองแบบที่จะแก้ปัญหานี้คือ
1.หม้อแปลงปิดผนึกแบบใช้ก๊าซไนโตรเจน หม้อแปลงแบบนี้จะอัดก๊าซไนโตรเจนเข้าเหนือน้ำมันเพื่อให้มีที่ว่างสำหรับการขยายตัวของน้ำมัน
2.หม้อแปลงปิดผนึกแบบผนังเป็นลอนคลื่น ( Corrugated ) หม้อแปลงแบบนี้ออกแบบให้ผนังสามารถระบาย ความร้อนด้วยลอนคลื่น ขณะเดียวกันตัวถังสามารถยืดหยุ่นได้ เพื่อรองรับการขยายตัวของน้ำมัน
หม้อแปลง Cast Resin ( Cast Resin Transformers )
ในการติดตั้งหม้อแปลงภายในอาคาร จะนิยมใช้หม้อแปลงแห้ง เนื่องจากจะมีความปลอดภัยจากอันตรายที่อาจจะเกิดจากการระเบิดเนื่องจากน้ำมันของหม้อแปลงน้ำมัน หม้อแปลงแห้งที่นิยมใช้กันมากคือ หม้อแปลง Cast Resin ซึ่งเป็นหม้อแปลงที่ระหว่างขดลวดอัดด้วย Cast Resin Reinforced Glass Fiber ซึ่ง Resin จะมีคุณสมบัติติดไฟได้ที่ อุณหภูมิสูงถึง 350 *C ทำให้หม้อแปลงชนิดนี้ติดไฟได้ยาก
ผู้เขียน : กิตติพงศ์ ทองเงิน
ช่างไฟดอทคอม
ช่างไฟที่ดีที่สุดในกรุงเทพฯ