ไฟ (Fire) หรือ ปฏิกิริยาเผาไหม้ นั้นเป็นปฏิกิริยาทางเคมีชนิดหนึ่ง ที่ต้องอาศัยการเติมสารชนิดใดชนิดหนึ่งเข้าไป โดยสารที่ว่า นั่นก็คือ เชื้อเพลิง (Fuel) ออกซิเจน (Oxygen) และความร้อน (Heat) จนทำให้เกิดเป็นพลังงานของความร้อน ที่มีแสงสว่าง และเกิดสภาพการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ทางเคมีจนทำให้เกิดเป็นเพลิงไหม้ขึ้นมา
โดยนอกเหนือจากสารที่เราได้กล่าวเอาไว้ข้างต้นแล้ว องค์ประกอบของไฟนั้นยังมีการอาศัยปฏิกิริยาลูกโซ่ (Chain Reaction) ของการสันดาปด้วยเช่นกัน จึงทำให้องค์ประกอบของไฟนั้น มีอยู่ด้วยกัน 4 องค์ประกอบ ดังนี้
- เชื้อเพลิง (Fuel)
โดยเชื้อเพลิงที่ว่านี้จะต้องเป็นวัตถุที่สามารถทำปฏิกิริยากับออกซิเจนได้อย่างรวดเร็วในการเผาไหม้ ไม่ว่าจะเป็น ก๊าซ น้ำมัน กระดาษ ไม้ โลหะ หรือ พลาสติก ฯลฯ โดยทั่วไปเชื้อเพลิงที่จะทำให้เกิดปฏิกิริยาเผาไหม้ได้ จะต้องเป็นเชื้อเพลิงที่อยู่ในรูปของก๊าซ โดยเชื้อเพลิงที่อยู่ในรูปของของแข็งและของเหลวนั้นจะไม่สามารถทำให้เกิดปฏิกิริยาเผาไหม้ได้ ในกรณีที่โมเลกุลที่ผิวของเชื้อเพลิงที่เป็นของแข็งและของเหลวนั้นไม่ได้อยู่ในรูปที่เป็นก๊าซ
- ออกซิเจน (Oxygen)
ออกซิเจน หรือก็คือ อากาศที่อยู่รอบตัวของเรานั่นเอง โดยออกซิเจนนั้นจะมีส่วนประกอบของก๊าซอยู่ประมาณ 21% โดยทั่วไปการเผาไหม้ในแต่ละครั้งนั้น จะอาศัยออกซิเจนเพียงแค่ 16% เท่านั้น เนื่องจากออกซิเจนนั้นอยู่รอบตัวเรา จึงทำให้เชื้อเพลิงทุกชนิดนั้นถูกล้อมรอบไปด้วยออกซิเจนเช่นเดียวกัน ซึ่งออกซิเจนเหล่านี้ก็มีปริมาณเพียงพอสำหรับการเกิดปฏิกิริยาเผาไหม้ และยิ่งถ้าในบางสถานที่นั้นมีปริมาณออกซิเจนมากเท่าใด เชื้อเพลิงที่อยู่รอบ ๆ ตัวของเราก็ยิ่งมีโอกาสที่จะติดไฟได้ดีมากขึ้นเท่านั้น อีกทั้งเชื้อเพลิงบางประเภทนั้นก็จะมีออกซิเจนอยู่ภายในตัวเองอย่างเพียงพอ ที่จะทำให้ตัวเองสามารถทำปฏิกิริยาเผาไหม้ได้ โดยไม่จำเป็นที่จะต้องใช้ออกซิเจนที่อยู่โดยรอบ
- ความร้อน (Heat)
ความร้อนนั้นจัดเป็นพลังงานที่ทำให้เชื้อเพลิงแต่ละประเภทนั้นคลายความเป็นไอออกมา ทั้งนี้ ความร้อนที่จะทำให้เกิดปฏิกิริยาเผาไหม้ได้นั้น จะต้องมีอุณหภูมิที่สูงเพียงพอที่จะทำให้เชื้อเพลิงนั้นคลายความเป็นไอออกมา และทำให้เกิดการจุดติดของเชื้อเพลิง ที่เรียกว่า ความร้อนถึงจุดติดไฟ หรือ จุดชวาล (Fire Point)
- ปฏิกิริยาลูกโซ่ (Chain Reaction)
หรือเรียกกันอีกอย่างหนึ่งว่า “ปฏิกิริยาการเผาไหม้อย่างต่อเนื่อง” โดยมันเป็นกระบวนการเผาไหม้ที่จะเกิดขึ้นได้ ก็ต่อเมื่อมีเชื้อเพลิงที่ได้รับความร้อนจนติดไฟขึ้น โดยหลักการในการเกิดปฏิกิริยาลูกโซ่นั้น จะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่ออะตอมถูกเหวี่ยงออกจากโมเลกุลของเชื้อเพลิง จนกลายเป็นอนุมูลอิสระ โดยอนุมูลอิสระเหล่านี้ก็จะทำการกลับไปยังฐานของไฟอย่างรวดเร็ว ทำให้เกิดเป็นเปลวไฟขึ้นมาได้นั่นเอง