สถานีไฟฟ้า คืออะไร?

สถานีไฟฟ้า (Substation) เป็นองค์ประกอบที่สำคัญของระบบส่ง – จ่ายพลังงานไฟฟ้า โดยสถานีไฟฟ้านั้นมีหน้าที่หลักในการเปลี่ยนระดับแรงดันไฟฟ้าให้เหมาะสมกับการนำไปใช้งานในด้านต่าง ๆ นอกจากนี้ยังมีหน้าที่ในการควบคุมและป้องกันระบบการส่ง – จ่ายกระแสไฟฟ้า ให้มีความปลอดภัยและมีความมั่นคงอีกด้วย 

โดยประเภทหลัก ๆ ของสถานีไฟฟ้านั้น มีอยู่ด้วยกัน 4 ประเภท ดังนี้

1. สถานีไฟฟ้าแรงสูง ประเภทติดตั้งนอกอาคาร (Outdoor Substation)

หรือที่เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า สถานีไฟฟ้าแรงสูงแบบใช้ฉนวนอากาศ (Air Insulated Substation : AIS) โดยมันเป็นสถานีไฟฟ้าแรงสูงประเภทที่มีการติดตั้งอยู่ภายนอกอาคาร ซึ่งประกอบไปด้วย หม้อแปลงไฟฟ้า เบรกเกอร์ และสวิตช์ใบมีด โดยการต่อวงจรการควบคุมอุปกรณ์จากภายนอกเข้ามายังภายในอาคาร เพื่อใช้ในการควบคุมไฟฟ้าภายในอาคาร ในกรณีที่การควบคุมภายในอาคารมีปัญหา เราสามารถควบคุมการทำงานของไฟฟ้าได้ด้วยการปลดหรือสับอุปกรณ์ได้ที่ตัวอุปกรณ์โดยตรง เนื่องจากสถานีไฟฟ้าประเภทนี้มีการใช้พื้นที่ในการติดตั้งมาก จึงทำให้มีค่าใช้จ่ายในการก่อสร้างที่ต่ำ ทำให้สามารถจัดวางอุปกรณ์ได้สะดวก อีกทั้งยังระบายความร้อนได้ดีอีกด้วย

2. สถานีไฟฟ้าแรงสูง ประเภทติดตั้งในอาคาร (Indoor Substation)

เป็นสถานีไฟฟ้าแรงสูงประเภทที่มีการติดตั้งอยู่ภายในอาคาร ซึ่งในปัจจุบันนิยมใช้ระบบ GIS (Gas – Insulated Substation) โดยลักษณะเด่นของมันก็คือ จะใช้ Gas SF₆ เป็นฉนวนตัวนำ โดยอุปกรณ์ต่าง ๆ จะอยู่ภายใน Enclosure ส่วนใหญ่สถานีไฟฟ้าประเภทนี้จะนิยมใช้ในพื้นที่ที่มีความเจริญอย่างในย่านตัวเมือง เป็นต้น

3. สถานีไฟฟ้าแรงสูง ประเภทไฮบริด (Hybrid Substation)

เป็นสถานีไฟฟ้าแรงสูงที่มีการรวมคุณสมบัติของอุปกรณ์ฉนวน SF₆ และอุปกรณ์ฉนวนอากาศ เอาไว้ในสถานีเดียวกัน โดยการออกแบบสถานีไฟฟ้าประเภทนี้จะดูที่ความเหมาะสม ซึ่งพิจารณาจากข้อแตกต่างทางด้านคุณสมบัติของฉนวนในตำแหน่งที่ติดตั้ง โดยข้อแตกต่างทางด้านคุณสมบัติของฉนวนในการติดตั้งแบบไฮบริดนั้น มีอยู่ 2 ข้อ ดังนี้

3.1) ติดตั้ง Busbar (บัสบาร์) และ Disconnector (ดิสคอนเน็คเตอร์) โดยใช้ GIS และอุปกรณ์อื่น ๆ ที่ใช้วัสดุฉนวนอากาศ

3.2) ติดตั้ง Busbar และ Disconnector โดยใช้ฉนวนอากาศ ส่วนอุปกรณ์อื่น ๆ ที่ใช้ GIS เป็นวัสดุในการติดตั้งใช้งาน จะพิจารณาตามความเหมาะสมของแต่ละสถานี

4. สถานีไฟฟ้าแรงสูง ประเภทชั่วคราว (Mobile Substation)

เป็นสถานีไฟฟ้าประเภทใช้งานชั่วคราว จึงนิยมนำมาใช้การติดตั้งบนรถต่าง ๆ เช่น รถตู้ หรือ รถบรรทุก เป็นสถานีไฟฟ้าที่เหมาะสำหรับการใช้งานในกรณีที่สถานีไฟฟ้าหลักเกิดความผิดปกติ หรือ ใช้ในกรณีที่ฤดูกาลต่าง ๆ มีปรากฏการณ์ที่มากเกินเกณฑ์ปกติ และนิยมนำไปใช้ในงานก่อสร้างแบบชั่วคราว เนื่องจากสามารถเคลื่อนย้ายได้ง่าย

ผู้เขียน :  ศิรดา จิรานันท์สกุล

ช่างไฟดอทคอม
ช่างไฟที่ดีที่สุดในกรุงเทพฯ