Tachometer หรือ เครื่องวัดความเร็วรอบ เป็นเครื่องมือวัดชนิดหนึ่งที่สร้างมาเพื่อใช้วัดอัตราความเร็วในการหมุนรอบของเครื่องจักรหรือวัตถุต่าง ๆ เพื่อเป็นการบ่งบอกถึงประสิทธิภาพการทำงานของเครื่องจักรหรือวัตถุนั้น ๆ โดยเครื่องมือวัดความเร็วรอบนั้นจะมีหน่วยในการวัดเป็นความเร็วรอบต่อนาที หรือ RPM (Round per minute) ทำให้เครื่องมือวัดความเร็วรอบกลายเป็นเครื่องมือที่ได้รับความนิยมในการนำมาใช้ในอุตสาหกรรมมากมาย เช่น อุตสาหกรรมยานยนต์ อุตสาหกรรมผลิตบรรจุภัณฑ์ อุตสาหกรรมสิ่งพิมพ์และสิ่งทอ ฯลฯ
อีกทั้งเครื่องมือวัดความเร็วรอบเองก็ยังได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในงานด้านวิศวกรรม เนื่องจากมันเป็นเครื่องมือที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการใช้งานได้อย่างหลากหลาย เช่น วัดความเร็วของมอเตอร์ ตรวจสอบสายการผลิต วัดความเร็วของใบพัด ตรวจสอบกังหัน ตรวจสอบรอบของเพลาล้อรถยนต์ วัดรอบของลูกกลิ้ง เป็นต้น
ซึ่งเครื่องมือวัดความเร็วรอบนั้น ก็มีด้วยกันอยู่ 3 ประเภทหลัก ๆ ดังนี้
- Analog Tachometer
เป็นเครื่องมืดวัดความเร็วรอบระบบอนาล็อก ที่มีหน้าปัดแสดงผลเป็นแบบเข็มวัด และมีขีดสเกลเป็นตัวเลขสำหรับในการอ่านค่า โดยหลักการทำงานของเครื่องมือวัดความเร็วรอบชนิดนี้จะใช้การนำหัวไปสัมผัสกับเพลาหรือวัตถุโดยตรง และใช้ค่าความเร็วที่ได้จากการหมุนเคลื่อนที่แล้ว แปลงค่าเป็นแรงดันไฟฟ้า และอ่านค่าที่แสดงที่หน้าปัด แต่เครื่องวัดความเร็วรอบชนิดนี้ไม่ค่อยเป็นที่นิยมเท่าไร เนื่องจากมันไม่สามารถบันทึกค่าหรือคำนวณค่าทางสถิตได้ อีกทั้งยังมีข้อจำกัดหลายอย่างในการใช้งาน
- Stroboscope Tachometer
เป็นเครื่องมือวัดความเร็วรอบที่มีลักษณะคล้ายกับไฟฉาย หรือ ปืนวัดอุณหภูมิอินฟาเรด หน้าจอของเครื่องมือจะเป็น LCD แสดงผลเป็นตัวเลขแบบดิจิตอล โดยหลักการทำงานของมันก็คือ ใช้แสงแฟลตในการจับภาพ และส่องไปยังวัตถุที่กำลังหมุน จากนั้นนำความถี่ที่ได้รับในการจับภาพ (จำนวนเฟรมต่อวินาที หรือ FPM) มาคำนวณความเร็วของวัตถุที่กำลังหมุน จากนั้นเครื่องมือจะแสดงผลที่หน้าจอ ซึ่งเครื่องวัดความเร็วรอบชนิดนี้มีข้อดีอย่างหนึ่งคือ ไม่จำเป็นต้องหยุดเครื่องจักร หรือ ไม่จำเป็นต้องติดสติ๊กเกอร์สะท้อนแสง และไม่จำเป็นต้องสัมผัสชิ้นงานโดยตรง ก็สามารถวัดความเร็วรอบได้ เป็นเครื่องมือวัดความเร็วรอบที่นิยมนำมาใช้ในอุตสาหกรรมสิ่งทอ
- Digital Contact & Non – contact Tachometer
เป็นเครื่องมือวัดความเร็วรอบที่สามารถเลือกใช้งานเครื่องมือวัดความเร็วรอบได้ทั้งแบบ Contact (แบบสัมผัส) และ Non – contact (แบบไม่สัมผัส) ที่มีหน้าจอแสดงผลอ่านค่าเป็นตัวเลขดิจิตอลแบบ LCD ที่มีหัววัดทั้งสองฝั่ง โดยแบบ Contact จะเป็นฝั่งที่มีแกนเหล็กยื่นออกมา ซึ่งจะมีหัวแบบต่าง ๆ ให้เลือกเปลี่ยนได้ตามการใช้งาน
โดยหลักการทำงานของเครื่องมืดวัดแบบสัมผัสนั้นจะใช้วัดกับแกนหรือเพลามอเตอร์โดยตรง แล้วประมวลค่าออกมาทางหน้าจอ ส่วน แบบ Non – contact จะเป็นฝั่งที่มีกระจกใสครอบอยู่ และจะมีสติ๊กเกอร์สะท้อนแสงติดมาให้ด้วย เพื่อใช้ในการติดที่เพลาวัตถุที่ต้องการวัด โดยหลักการทำงานของเครื่องมือวัดแบบไม่สัมผัสนั้นก็คือ เมื่อยิงแสงเลเซอร์ไปกระทบที่แผ่นสติ๊กเกอร์สะท้อนแสง มันก็จะสะท้อนแสงกลับไปยังตัวรับ เพื่อทำการคำนวณหาค่าจำนวนรอบออกมา และแสดงผลไปที่หน้าจอ โดยเครื่องมือวัดความเร็วรอบชนิดนี้ เป็นเครื่องมือวัดที่นิยมนำมาใช้งานกันมากที่สุด เนื่องจากมันสามารถวัดได้ทั้งสองแบบในเครื่องเดียวกัน อีกทั้งมันยังสามารถบันทึกค่าและคำนวณค่าทางสถิติได้อีกด้วย