วงจรประธาน คือ ตัวเริ่มนำ หรืออุปกรณ์ไฟฟ้าต่างๆ นั้น ในส่วนของวงจรไฟฟ้าที่รับการจ่ายไฟจากการไฟฟ้า ไปจนตลอดถึงการใช้งาน
วงจรประธาน จะประกอบไปด้วยส่วนสำคัญหลัก 2 ส่วนด้วยกัน คือ
1. ตัวนำประธาน ( Service Conductors )
2. บริภัณฑ์ประธาน ( Service Equipment )
ตัวนำประธาน ( Service Conductors)
ตัวนำประธาน คือ สายไฟฟ้าที่มีในระบบ มีหน้าการส่งกำลัง จากระบบไฟฟ้าของการไฟฟ้า สู่สายป้อน ตัวนำประธานจะต้องมีขนาดเพียงพอที่จะจ่ายกระแสไฟต่างๆ ได้ และโดยทั่วไปตัวนำประธานที่จะจ่ายไฟฟ้าให้กับอาคารหลังหนึ่งๆ ต้องมี 1 ชุดเท่านั้น ตัวนำประธานแบ่งตามวิธีการติดตั้งได้เป็น
1. ตัวนำประธานอากาศ ( Overhead Service Conductors )
2. ตัวนำประธานใต้ดิน ( Underground Service Conductors )
รูปจาก https://blog.rmutl.ac.th/montri/assets/ee10.pdf
ตัวนำประธานแต่งได้ตามระบดับแรงดันที่ใช้เป็น
- ตำนำประธานแรงต่ำ ( Low Voltage Service Conductors )
- ตัวนำประธานแรงสูง ( High Voltage Service Conductors )
บริภัณฑ์ประธาน ( Service Equipment )
หมายถึง อุปกรณ์ไฟฟ้าที่ทำหน้าปลดวงจร บริภัณฑ์ประธานประกอบไปด้วย 2 ส่วนสำคัญ คือ
- เครื่องปลดวงจร
- เครื่องป้องกันกระแสเกิน
เครื่อง ปลดวงจร
หมายถึง อุปกรณ์ที่คอยปลดตัวนำไฟฟ้าออกจากวงจรไฟฟ้าได้ทุกเวลาที่เกิดปัญหา คือสามารถปลดวงจรขณะไม่ได้จ่ายโหลด หรือจ่ายก็ได้ แบ่งเป็น 2 ชนิด คือ
- สวิตช์สำหรับตัดโหลด ที่ปลดวงจรได้ขณะที่มีการโหลด มีการป้องกันประกายไฟเป็นอย่างดี
- สวิตช์แยกวงจร เป็นสวิตช์ที่ปลดวงจรได้เฉพาะขณะที่ไม่มีโหลด
เครื่องป้องกันกระแสไฟเกิน
เป็นอุปกรณ์ที่คอย ป้องกันกระแสเกินจากการทำงานโหลดเกินขนาด หรือลัดวงจร อุปกรณ์ที่ใช้คือ เซอร์กิตเบรกเกอร์ หรือฟิวส์
ตัวนำประธานระบบแรงดันต่ำ
- ระบบ 1 เฟส 2 สาย 220v,230v
- ระบบ 3 เฟส 4 สาย 220v/380v,230v/400v
การไฟฟ้ากำหนดสำหรับตัวนำประธาน ทั้งตัวนำประธาน และตัวนำประธานใต้ดิน ดังนี้
- อาคารจะมีประธานได้แค่ 1 ชุดเท่านั้น ยกเว้นกรณีต่อไปนี้
- กรณีที่แยกประธานกับไฟฟ้าฉุกเฉิน เช่น สัญญาณเตือนภัย ระบบปั๊มน้ำป้องกันไฟไหม้
- กรณีมีหม้อแลงไฟฟ้ามากกว่าหนึ่งลูก
- กรณีตัวนำประธานมีระดับแรงดันต่างกัน
- กรณีการไฟฟ้าเห็นชอบ เช่น มีโหลดขนาดใหญ่
รูปจาก https://blog.rmutl.ac.th/montri/assets/ee10.pdf
สำหรับกรณีเจ้าบ้านมีหลายหลัง ตัวนำประธานที่ต่อไฟเข้าอาคารแต่ละหลังต้องมีประธานของตัว และจุดแยกสายต้องอยู่ในบริเวณนั้นด้วย
รูปจาก https://blog.rmutl.ac.th/montri/assets/ee10.pdf
การเดินตัวนำประธาน สามารถทำได้หลายวิธี
- เดินสายลอย หรือ เปิด
- เดินในท่อร้อยสาย
- รางเดินสาย
- รางเคเบิล
- บัสเวย์
- วิธีอื่นที่การไฟฟ้าเห็นชอบ